Trời xanh, mây trắng, nắng vàng. Một ngày đẹp trời, tâm trạng bạn cũng tốt lên thấy rõ. Nhưng rồi, có những ngày trời chẳng xấu mà lòng lại nặng trĩu, một nỗi buồn vô cớ len lỏi, còn niềm vui bỗng trở nên xa xỉ. Bạn có bao giờ cảm thấy tâm trạng mình cứ trồi sụt không kiểm soát? Nếu có, thì chào mừng bạn đến với chủ đề hôm nay – rối loạn lưỡng cực.

Rối loạn lưỡng cực – Khi tâm trạng là chuyến tàu lượn siêu tốc

 Không giống như những cảm xúc buồn vui thông thường, rối loạn lưỡng cực là một rối loạn tâm lý thực sự. Người mắc bệnh không chỉ đơn thuần là “lúc này vui, lúc khác buồn”, mà họ trải qua những đợt hưng cảm cao trào xen kẽ với những giai đoạn trầm cảm sâu thẳm. Khi hưng cảm, thế giới như mở ra vô tận, họ tràn đầy năng lượng, ý tưởng bùng nổ, đôi khi còn cảm thấy mình là thiên tài. Nhưng rồi, chẳng báo trước, mọi thứ vụt tắt. Họ rơi xuống hố sâu của tuyệt vọng, mất đi mọi động lực sống. Một chuyến tàu lượn siêu tốc mà người bệnh không hề có quyền kiểm soát.

 Tại sao lại như vậy?

Khoa học đã chỉ ra rằng, mọi thứ không chỉ nằm ở cảm xúc. Đó là sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh trong não như serotonin, dopamine và noradrenaline. Những thứ vô hình nhưng lại quyết định rất nhiều đến tâm trạng của chúng ta. Thêm vào đó, di truyền cũng góp phần đáng kể. Nếu gia đình bạn có người mắc rối loạn lưỡng cực, nguy cơ bạn gặp phải tình trạng này cũng cao hơn. Nhưng không chỉ có thế, môi trường sống, áp lực, những cú sốc tâm lý cũng là những tác nhân kích hoạt căn bệnh này.

 Ai có thể mắc rối loạn lưỡng cực?

Thật ra, không ai có thể nói trước được. Nó có thể xuất hiện ở bất cứ ai, nhưng phổ biến nhất vẫn là ở thanh thiếu niên hoặc những người trong độ tuổi đầu trưởng thành. Theo thống kê, cứ 100 người thì có khoảng 2 người mắc bệnh này ở một giai đoạn nào đó trong đời. Có người chỉ gặp một vài lần, có người lại phải sống chung với nó suốt đời.

 Những giai đoạn của rối loạn lưỡng cực – Không đơn giản chỉ là vui hay buồn

Rối loạn lưỡng cực không phải là một sự thay đổi tâm trạng đơn thuần. Nó có nhiều trạng thái khác nhau, từ nhẹ đến nặng:

• Hưng cảm nhẹ: Cảm thấy tràn đầy năng lượng, sáng tạo hơn, nhưng vẫn trong tầm kiểm soát.
• Hưng cảm toàn diện: Nói nhanh, suy nghĩ nhảy số liên tục, ngủ rất ít nhưng vẫn không thấy mệt, đôi khi có những hành động liều lĩnh hoặc quá tự tin vào bản thân.
• Trầm cảm nhẹ: Buồn bã, mất hứng thú với mọi thứ, khó tập trung.
• Trầm cảm nặng: Tuyệt vọng, mất ngủ triền miên, không thiết tha gì đến cuộc sống, thậm chí có suy nghĩ tự tử.
• Trạng thái hỗn hợp: Một sự kết hợp của cả hưng cảm và trầm cảm, khiến người bệnh như bị mắc kẹt trong một vòng xoáy không lối thoát.

Khi cuộc sống bị đảo lộn

Một người mắc rối loạn lưỡng cực có thể gặp khó khăn trong công việc, dễ mất kiểm soát trong các mối quan hệ và sức khỏe tinh thần lẫn thể chất đều bị ảnh hưởng. Họ có thể dễ dàng vướng vào rượu bia, chất kích thích, hoặc trong trường hợp tồi tệ hơn là tự làm tổn thương bản thân.

Chẩn đoán và điều trị – Cuộc chiến không đơn độc

Việc chẩn đoán rối loạn lưỡng cực không dễ dàng, vì triệu chứng của nó có thể bị nhầm với trầm cảm đơn thuần hoặc rối loạn lo âu. Chỉ có bác sĩ tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần mới có thể đưa ra đánh giá chính xác sau một quá trình thăm khám kỹ lưỡng.

Điều trị rối loạn lưỡng cực thường là một hành trình dài hơi, nhưng không phải là không thể kiểm soát. Các phương pháp phổ biến bao gồm:

• Thuốc ổn định tâm trạng: Như Lithium, valproate hoặc thuốc chống loạn thần không điển hình.
• Liệu pháp tâm lý: CBT (liệu pháp nhận thức – hành vi), liệu pháp gia đình giúp kiểm soát căng thẳng và nhận diện các dấu hiệu sớm.
• Lối sống lành mạnh: Ăn uống điều độ, tập thể dục, ngủ đủ giấc có thể giảm thiểu triệu chứng.
• Sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè: Việc có người hiểu và đồng hành là vô cùng quan trọng.

Lời kết – Đừng để rối loạn lưỡng cực định nghĩa bạn

Rối loạn lưỡng cực là một thử thách, nhưng không phải là dấu chấm hết. Hiểu rõ về bệnh, tìm kiếm sự hỗ trợ đúng đắn và điều trị kịp thời có thể giúp người bệnh sống một cuộc sống ổn định và ý nghĩa. Nếu bạn hoặc người thân đang trải qua những cảm xúc bất thường như trên, đừng ngần ngại tìm đến chuyên gia tâm lý. Và quan trọng nhất, hãy nhớ rằng bạn không cô đơn.

Thế giới này vốn đã đủ phức tạp, hãy nhẹ nhàng với chính mình, nhé!